Czym się różnią gitara akustyczna i klasyczna?

Po pierwsze: to zależy w jakim kraju.

W Stanach Zjednoczonych gitara akustyczna to jest po prostu gitara, która gra akustycznie czyli bez konieczności używania elektrycznego wzmacniacza. Zalicza się tam do gitar akustycznych zarówno gitarę klasyczną, tradycyjny instrument o XIX-wiecznym, hiszpańskim rodowodzie jak i gitarę akustyczną ze stalowymi strunami, owo wiekopomne dzieło imigranta z Niemiec Pana Martina stworzone przez niego w początkach XX wieku.

Jeśli już o naszej tradycji mowa to mocniejsze i trwalsze w niej miejsce znalazła gitara klasyczna. To piękny instrument i to świetnie, że znakomite szkoły gry na gitarze Powroźniaka go spopularyzowały, a muzyczne dokonania Kuropaczewskiego uczyniły godnym największych sal koncertowych. Gitara klasyczna do niedawna jeszcze była jedyną gitarą powszechnie dostępną na polskim rynku. Nie było w szkołach muzycznych klas innych gitar niż klasyczne, tylko i wyłącznie na gitarach klasycznych grano akompaniament do pieśni songwriterskich, turystycznych i biesiadnych.W krajach europejskich obowiązuje inna terminologia. Zgodnie z jej zasadami gitara akustyczna to jest gitara ze stalowymi strunami zaś gitara ze strunami nylonowymi to gitara klasyczna. Podział prosty i konkretny, a przy tym wrośnięty już w naszą, polską tradycję dlatego też jego się trzymajmy.

Akustyki pojawiły się u nas na skalę masową dopiero po roku 2000, prawie 100 lat po tym, kiedy to rozpoczęły swój pochód przez Amerykę. Odkryliśmy je niedawno ale sądząc po wynikach sprzedaży w sklepach muzycznych można wnioskować o tym, że znalazły już sobie trwałe miejsce w naszej świadomości – sprzedaje się ich obecnie więcej niż gitar klasycznych! Songwriterzy akompaniują sobie właśnie na akustykach, rockmani nagrywają na nich wersje unplugged, a co najbardziej cieszy – dynamicznie rośnie popularność techniki fingerstyle łączonej głównie z tego rodzaju gitarami.

T.Burton Greengo,
stosunkowo niedroga gitara, jest polecana przez nauczycieli muzyki i zawodowych muzyków. Spełnia wymogi stawiane przez profesjonalistów, doskonała na scenę ale także świetnie sprawdzi się jako twoja pierwsza gitara. Nie zawiedzie w czasie występu na scenie, nie sprawi trudności na początkowych etapach nauki.
Więcej…

Struny

w gitarze klasycznej do lat 50-tych XX wieku były wykonywane z jelit, obecnie są nylonowe. Także struny owijane cienkim, srebrzystym bądź złocistym drucikiem są nylonowe, one mają rdzeń z wiązki cienkich, nylonowych włókien. W gitarze akustycznej struny są stalowe. Struny owijane mają rdzeń ze stalowego drutu.

Struny nylonowe gitary klasycznej

Struny stalowe gitary akustycznej

Pomysł zastosowania strun stalowych pochodzi z przełomu XIX i XX wieku kiedy to nie było jeszcze elektrycznych wzmacniaczy dźwięku. Do tego czasu tradycyjnie wyposażano wszelkie instrumenty strunowe, w tym także gitary, w struny jelitowe. Zmiana strun w gitarze na stalowe dała znaczne zwiększenie jej głośności. Nie była to tylko prosta zamiana strun jednych na drugie gdyż, niestety, tradycyjna gitara klasyczna nie był w stanie wytrzymać naciągu strun stalowych. Wystąpiła konieczność przekonstruowania, wzmocnienia gitary.

Zaczęto od wzmocnienia konstrukcji jej pudła, zastosowano nowy system żebrowania, zobacz, na czy polega różnica między żebrowaniem gitary klasycznej i akustycznej:

Delikatne żebrowanie gitary klasycznej z nylonowymi strunami (po lewej) i wzmocnione żebrowanie gitary akustycznej ze strunami stalowymi (po prawej). Gitara klasyczna – rzecz wyjątkowa – jest z cutawayem!

Wzmocnienie żeber pudła okazało się tym bardziej konieczne, że kolejnym pomysłem na zwiększenie donośności brzmienia gitary było powiększenie jej pudła rezonansowego.

Gitary klasyczne Farra,
uzyskują wysokie oceny zarówno nauczycieli muzyki jak i w szerokich kręgach użytkowników, internauci mają o nich jak najlepsze opinie. Jest to dla nas o tyle zaskakujące, że nigdy nie przykładaliśmy się zbytnio do ich promocji, same zdobyły sobie pozycję dzięki korzystnemu stosunkowi jakości do ceny.
Więcej… 

Wielkość pudła

Gitara klasyczna miała długi proces rozwojowy, długi czas konkurowała z lutnią, a w Polsce – z teorbanem, naszym rodzimym wynalazkiem. Ostatecznie ukształtowała się w połowie XIX wieku, Hiszpan Antonio de Torres nadał jej wówczas kształt taki, z jakim mamy do czynienia po dziś dzień. Wygląd i proporcje gitary klasycznej są praktycznie nie zmieniane, odstępstwa od kanonu są rzadkością.

Gitary akustyczne, które powstały na przełomie XIX i XX wieku miały pudła powiększone w celu zwiększenia głośności instrumentu.

Obecnie produkowane gitary akustyczne mają różne kształty i wielkości pudeł. Te największe przywykliśmy nazywać jumbo, najmniejsze mają gabaryty zbliżone do gitar klasycznych. Zdarzają się także gitary jeszcze mniejsze, budowane jako traveller guitars (gitary podróżne), przydatne osobom pragnącym ćwiczyć w podróży ale to już zupełnie inna historia.

Niżej – fotografia gitary klasycznej o typowym dla niej kształcie i rozmiarach, obok niej gitara akustyczna, najbardziej typowa, z pudłem zwanym dreadnought. Dreadnought jest najbardziej popularnym z kształtów gitar akustycznych. Produkowany masowo od 1931 roku, jest ceniony za dużą głośność i wyrównane brzmienie.

Porównanie kształtów gitar: klasycznej i najbardziej popularnej akustycznej (drednought).

Porównanie głębokości pudła gitary klasycznej (po lewej) i akustycznej (po prawej).

Z różnic w wielkości pudła rezonansowego i rodzaju zastosowanych strun wynika jednoznacznie miły dla ucha skutek:

Akustyki brzmią donośniej od klasyków!

Natomiast co się tyczy barwy tonu

to gitara klasyczna pozostała przy swoim łagodnym i ciepłym podczas gdy w gitara akustyczna dzięki zmianie rodzaju strun otrzymała brzmienie bardziej dźwięczne i wyraziste. Jego barwa jest lepiej dopasowania do percepcji przez ludzkie ucho, jest ona szczególnie przydatna w grze zespołowej kiedy to gitara akustyczne lepiej niż klasyczna przebija się przez brzmienie całego zespołu.

Niezależnie od tego czy zamierzasz zakupić gitarę klasyczną czy akustyczną pamiętaj, kupuj gitary o najlepszym stosunku jakości do ceny. Takimi są np. gitary akustyczne T.Burton oraz gitary klasyczne Farra. Kupisz je w sklepie:

Gryf gitary akustycznej

Zbudowanie gitary akustycznej jako bardziej nowoczesnej wersji gitary skłoniło jej twórców do zadbania przy okazji o poprawę ergonomii tego instrumentu. Gryf został zwężony, a jego powierzchni nadano bardziej poręczny, lekko wypukły kształt.

Płaski gryf gitary klasycznej

Lekko wypukła powierzchnia gryfu gitary akustycznej. Podobne w kształcie są także gryfy współczesnych gitar elektrycznych i basowych.

W gitarze klasycznej gryf łączy się z pudłem rezonansowym przy XII progu, w akustycznej miejsce łączenia przesunięto do XIV progu co dało ułatwienie dostępu do wyższych pozycji.

Miejsce łączenia gryfu z pudłem w gitarach akustycznej i klasycznej, W akustycznej gitarze widoczne wycięcie w pudle „cutaway”.

Kolejnym ułatwieniem w dostępie do wysokich pozycji w gitarach akustycznych jest zastosowanie wycięcia w pudle zwanego cutaway. W tradycyjnych gitarach klasycznych nie było używane, obecnie jest w nich stosowane z rzadka, zasadniczo w wersjach z pickupem. W akustykach jest stosowane powszechnie.

Pręt regulacyjny w gitarze akustycznej

Większy naciąg strun stalowych przy jednoczesnym zwężeniu i wydłużeniu gryfu spowodował zagrożenie dla jego stabilności. W gitarze klasycznej nie było takiej potrzeby, gryf był w niej krótki i masywny lecz w gitarze akustycznej niezbędne okazało się umieszczenie wewnątrz gryfu stalowego pręta przeciwdziałającemu naciągowi strun.

Regulacja wygięcia gryfu gitary akustycznej

Pręt zakończony nakrętką regulacyjną stworzył zupełnie nowe możliwości. Można dowolnie zmieniać grubość strun dopasowując do ich siły naciągu siłę naciągu pręta tak, żeby ją równoważyła, a gryf żeby mimo zmianie nie wyginał się. Można regulować w szerokim zakresie akcję strun, szczegółowe informacje o tym zagadnieniu znajdziesz w artykułach Akcja strun oraz Jak ustawić akcję strun w gitarze akustycznej.

Kształt i budowa główek gitar klasycznej i akustycznej

są odmienne. Tradycyjnie w gitary klasyczne wyposaża się w główki z podłużnymi otworami, w których w poziomie znajdują się trzpienie, na które nawija się końcówki strun. W gitarach akustycznych stosuje się rozwiązanie z wystającymi z główki pionowymi trzpieniami. Takie rozwiązanie znacznie ułatwia i przyspiesza wymianę strun.

Główka gitary klasycznej (po lewej) z trzpieniami kluczami schowanymi wewnątrz podłużnych nacięć, główka gitary akustycznej (po prawej) z trzpieniami kluczy wystającymi pionowo

Zakładanie strun wymaga w gitarze klasycznej wymaga pracowitego przeplatania strun przez otwór w główce, w gitarze akustycznej wystarczy owinąć je jednym, okręcającym ruchem wokół wystającego z główki trzpienia.

Usytuowanie mostka

Budowniczowie gitary akustycznych dokonali przesunięcia miejsca łączenia gryfu z pudłem rezonansowym przy jednoczesnym powiększeniu pudła. Spowodowało to zmianę usytuowania mostka gitary, przesunął się on bliżej jej środka.

Różnica w usytuowaniu mostków gitar klasycznej (po lewej) i akustycznej (po prawej)

To oraz uczynienie mostka obłym w kształcie zainspirowało gitarzystów do zastosowania nowych technik wymagających opierania na nim dłoni jak np. boom chick.

Stosowanie takich technik w gitarze klasycznej jest utrudnione kanciastością mostka niemiło uciskającego dłoń i usytuowaniem go w niewygodnym miejscu, daleko od środka pudła gitary.

Podobieństwo gitary akustycznej do elektrycznej

Nie sposób go nie zauważyć: stalowe struny, wąski gryf, pręt regulacyjny – są to cechy łączące te dwa instrumenty. Łączą je także stosowane techniki gry, w zasadzie te same. Zaleca się gitarzystom grającym na co dzień gitarach elektrycznych ćwiczyć na akustykach dla wzmocnienia siły ręki i poprawy techniki gry. Gitarzysta grający na co dzień na akustyku bez problemu dobrze zagra na gitarze elektrycznej kiedy zajdzie taka potrzeba.

Choć układ dźwięków na gryfie i podstawowe zasady gry na gitarze pozostają takie same dla każdej odmiany gitar to jednak gitara klasyczna jest odmiennym od dwóch wyżej wspomnianych instrumentem, wymaga nieco innego, specyficznego tylko dla niej podejścia. Gra się na niej w „klasycznej” pozycji, szerokość gryfu wymusza niewygodną pozycję ręki naciskającej struny na gryfie, nie do uzyskania są na niej liczne techniki dostępne na nowocześniejszych gitarach.

Czy należy obawiać się „twardości” strun stalowych?

Struny stalowe mają większy naciąg od strun nylonowych ale za to akcja strun w gitarach akustycznych i elektrycznych (1,5-3 mm) jest o wiele niższa niż w gitarach klasycznych (3-5 mm). Z tego powodu dobrze ustawiona gitara akustyczna nie jest wcale twardsza od gitary klasycznej!

Osoby początkujące, chcące przebrnąć przez trudne, pierwsze miesiące nauki gry na gitarze mogą założyć do gitary akustycznej cieńsze struny, np. 0.010. Wtedy ich gitara może okazać się nawet bardziej miękka niż najbardziej miękki klasyk.

Struny stalowe w porównaniu z nylonowymi

dają użytkownikowi poza już wymienionymi w artykule jeszcze pewne korzyści. Należy do nich łatwość przestrajania. Wiele utworów wymaga przestrojenia gitary do innego stroju niż standardowy. Przestrojenie gitary klasycznej nie jest proste, struny nylonowe dopasowują się do nowego stroju wymagając kilkakrotnej jego korekty oraz czasu na „ułożenie się”. Struny stalowe przestraja się błyskawicznie, są gotowe do gry natychmiast po przestrojeniu.

Struny stalowe gitary akustycznej umożliwiają także stosowanie technik, których stosowanie jest wykluczone w gitarze klasycznej jak np. bending (podciąganie) czy slide (granie przy użyciu szklanej bądź metalowej rurki lub specjalnej sztabki).

Gitary używane T.Burton
Każda gitara przeszła pełny przegląd u lutnika i jest w 100% sprawna. Zaletą używanych gitar (poza znacznie obniżoną ceną) jest już „rozegrane” drewno, cechujące się wydłużonym sustainem.
Znajdziesz je tutaj!

Wymiana strun

nylonowych to proces, który musi potrwać, one dość długo naciągają się i rozciągają.  Struny stalowe stroją natychmiast po wymianie. Jest to szczególnie ważne w warunkach koncertowych – pękniętą strunę stalową można wymienić w przerwie między utworami, a nawet w trakcie ich trwania, z nylonową to już nie jest takie proste.

Większość nauczycieli gry na gitarze

w szkołach muzycznych uczy na gitarach klasycznych dlatego, że na takich właśnie uczyli się grać za młodu. Trwają w przekonaniu, że jest to „jedyna słuszna” gitara i że tylko od takiej gitary należy zaczynać muzyczną edukację. Jest jednak coraz więcej nauczycieli uczących od samego początku grać na gitarach akustycznych lub elektrycznych i nie traktujących tych instrumentów jako gorszej odmiany ich klasycznego wzorca.

Jednym z nich jest Michał Sieniawski, jego opinie na temat tego od jakiej gitary należy zaczynać naukę gry znajdziesz w filmie opublikowanym w artykule Na jakiej gitarze zaczynać naukę gry.

Obejrzyj także film, na którym Michał opowiada o różnicach między gitarą klasyczną i akustyczną. Jest wart obejrzenia, bo są w nim próbki brzmień tych gitar, rzecz przecież nie do końca możliwa do opisania choćby najbardziej przekonującymi słowami.

Grzegorz Kisielewski

Dotrwałeś do końca tego artykułu, zasługujesz na nagrodę! Podaj kod rabatowy* TBGRTBRVS , a otrzymasz w naszym sklepie 7% rabatu na gitary akustyczne T.Burton Greengo oraz T.Burton Riverside!

*Kod rabatowy należy wpisać podczas składania zamówienia na stronie sklepu w zakładce „Kasa”